| Table of Contents | ||
|---|---|---|
|
Inleiding
Luisterhuis aanleverspecificaties audioboeken
Masterfiles, metadata, fragmenten en beelden voorbereiden, uploaden en vrijgeven.
Published by:
Luisterhuis, a subsidiary of Luisterrijk BV
More information:
Luisterrijk BV
A. Hofmanweg 5a
2031 BH Haarlem
+31-23-7110398
support@luisterhuis.nl
© 2010-2019 Luisterrijk BV
This document contains confidential and proprietary information.
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or utilized in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying and microfilm, without prior written consent of Luisterrijk.
Voor wie is deze handleiding?
Deze handleiding is primair bedoeld voor iedereen bij een uitgeverij die zich met het productie- en distributieproces van audioboeken bezighoudt. Bij Luisterhuis noemen wij deze persoon de ‘content contactpersoon’. Ook kan de handleiding belangrijke informatie bevatten voor productiemedewerkers, redactie, marketing, vormgevers en studio’s.
In tegenstelling tot ebooks, die klein in omvang zijn en slechts uit één bestand bestaan, gaat het bij de verwerking van digitale audioboeken om een hele verzameling losse - en ook grote - bestanden.
Deze handleiding beschrijft aan welke specificaties al die bestanden van een digitaal audioboek moeten voldoen om het audioboek zo snel mogelijk door Luisterhuis te kunnen laten verwerken en distribueren naar de verschillende afzetkanalen. Ook beschrijft het de stappen die doorlopen moeten worden en geeft het tips voor een foutloze verwerking.
| Info | ||
|---|---|---|
| ||
Hoofdstuk 2 en 3 van deze handleiding bevat specifieke (technische) informatie die ook voor opnamestudio’s bedoeld is. |
Andere documentatie
Naast deze (Nederlandse) handleiding is er ook een handleiding in het Engels. De Engelstalige handleiding gaat ook in op de Onix-specificaties voor de aanlevering van de metadata. Deze handleiding is op verzoek beschikbaar.
Neem voor vragen altijd contact op met content@luisterhuis.nl
Documentrevisie
| Datum | Omschrijving |
|---|---|
| 2019-10-15 | LUFS specificatie toegevoegd in hoofdstuk 2.2. |
| 2019-10-14 | Naam en vormgeving document aangepast. Audioboeken ipv luisterboeken. Screenshots vervangen. Audiospecificaties aangescherpt (VBR vervalt). Meer voorbeelden naamgeving audiobestanden. FTP nu alleen nog SFTP. Extra uitleg over workflow. Extra tips voor een snelle verwerking. Informatie over doorlooptijden. |
| 2018-06-27 | Meer voorbeelden voor correcte bestandsnamen |
| 2018-04-25 | Vermelding dat FTP-inloggegevens nu terug te vinden zijn op de Contract-pagina in het Luisterhuis-portal. Verwijzing naar de nieuwe metadata-detailpagina in het Luisterhuis-portal. |
| 2018-01-01 | Extra vermelding van de maximum tracklengte. Aanvullende informatie over bestandsformatie en metadata. |
| 2017-09-26 | Verduidelijking mbt doorlooptijden, beeldformaat 1024x1024 vereist ipv gewenst, extra uitleg bij luistervoorbeeld. Extra uitleg over archiveren op de FTP-server. |
Technische specificaties audio masterfiles
Chapterized mp3 audio
Luisterhuis verwerkt audiobestanden van uitgevers en stuurt deze door naar de verschillende, door de uitgever geselecteerde, afnemers.
Luisterhuis werkt intern met ‘chapterized’ masterfiles in mp3-formaat. Dat wil zeggen dat één audioboek meerdere mp3-tracks omvat die samen het hele audioboek bevatten.
De individuele mp3-tracks zijn te vergelijken met hoofdstukken uit het ingesproken boek. Gewoonlijk wordt elk hoofdstuk dus een aparte mp3-track. Deze chapterized structuur maakt het mogelijk dat afnemers van Luisterhuis hun audioboeken-app voorzien van een inhoudsopgave en hoofdstuknavigatie. Lang niet elke afnemer biedt deze optie, maar omdat Luisterhuis deze structuur ondersteunt worden de afnemers hierin dus niet beperkt. Afnemers die losse mp3-bestanden leveren aan hun klanten kunnen daardoor dus ook losse bestanden per hoofdstuk leveren, wat minder foutgevoelig is tijdens het downloaden omdat de bestanden per stuk veel kleiner zijn dan één bestand met daarin het gehele audioboek.
Omdat Luisterhuis intern met chapterized audio werkt, moeten de audioboeken ook op deze manier worden aangeleverd. In dit hoofdstuk worden de technische specificaties van de mp3-bestanden beschreven. In hoofdstuk 3 staat alles over de bestandsnaamstructuur die hoort bij ‘Chapterized audio’.
Mp3-specificaties
Luisterhuis gebruikt en vereist het mp3-audioformaat voor de aanlevering van de chapterized masterfiles.
| De mp3-bestanden moeten als volgt worden aangeleverd: | |
Enkelvoudige stem: samplerate 44.1 kHz, bitrate 192 kbps CBR, mono Bij technisch hoogwaardige opnames wordt 128 kbps ook geaccepteerd. | |
Hoorspel, muziekproducties: samplerate 44.1 kHz, bitrate 256 kbps CBR, stereo | |
Geluidsniveau: -3dB peak values | |
Loudness: Er zijn geen specifieke specificaties voor luidheid (perceived loudness) bij audioboeken, aangezien audioboeken gewoonlijk niet in een broadcastomgeving beluisterd worden en niet alsmaar wordt afgewisseld door andere (reclame)audio. Als leidraad kan een (integrated) program loudness van -18 tot -23 LUFS worden aangehouden, en een maximum true peak level van -1dBTP. | |
Maximum tracklengte per mp3-bestand: 80 minuten Sommige afnemers accepteren geen grotere bestanden en kunnen dan het audioboek niet verwerken en aanbieden. Als 80 minuten te kort is voor een compleet hoofdstuk dan zal het hoofdstuk moeten worden verdeeld over meerdere mp3-tracks. | |
Luistervoorbeeld (fragment): zelfde specificaties als bovenstaand, minimaal 30 seconden, maximaal 8 minuten | |
Conform de Luisterhuis bestandsnaamgeving, zie hoofdstuk 3 | |
ID3tags: niet nodig De mp3-bestanden hoeven geen interne metadata (ID3tags) te hebben. Alle eventueel aanwezige ID3tags worden genegeerd en opnieuw door Luisterhuis gegenereerd op basis van de bij het audioboek meegeleverde metadata. | |
Wav en andere formaten
Masterfiles in andere formaten dan mp3 worden ook geaccepteerd, zolang er ook mp3-bestanden geleverd worden. Alle andere formaten die worden meegeleverd met de mp3-bestanden worden gearchiveerd voor toekomstig gebruik.
| Specificaties wav-bestanden: | |
| Samplerate 44.1 kHz of 48 kHz, uncompressed in 16, 24 of 32 bit; mono of stereo | |
| Geluidsniveau: -3dB peak values | |
| Maximum tracklengte: 80 minuten | |
| Luistervoorbeeld (fragment): zelfde specificaties als bovenstaand, minimaal 30 seconden, maximaal 8 minuten | |
Indien geen chapterized mp3 bestanden beschikbaar zijn
Als de audio masterfies niet als chapterized mp3 bestanden beschikbaar zijn, dan kunnen de volgende formaten worden aangeleverd:
| Formaten anders dan mp3 | |
Wav | |
| Aiff | |
| Cd images (ISO en DDP) | |
| Dvd images (ISO en DDP) | |
| Fysieke cd’s | |
| Fysieke dvd’s | |
Deze formaten kunnen - na overleg en tegen een meerprijs - worden verwerkt. Houd rekening met een langere doorlooptijd. Neem voor meer informatie contact op met content@luisterhuis.nl | |
De Luisterhuis bestandsnamen
Waarom een eigen standaard?
Net als de metadata van het audioboek (zie hoofdstuk 4) moeten de mp3-masterfiles aangeleverd worden als bestanden op de FTP-server van Luisterhuis. (Zie hiervoor ook Hoofdstuk 5 Levering aan Luisterhuis). De gebruikte bestandsnamen zijn essentieel voor een foutloze en snelle verwerking.
Bij gebrek aan een internationale standaard voor de uitwisseling van mp3-bestanden bij audioboeken heeft Luisterrijk in 2006 een eigen naamgevingsstandaard voor mp3 bestanden ontwikkeld. Deze standaard is in 2010 door Luisterhuis overgenomen. Ook in 2019 is er nog steeds geen internationale standaard voor mp3-bestandsnamen, zodat Luisterhuis de eigen standaard blijft gebruiken (*).
| Note |
|---|
Sinds eind 2018 zijn er enkele ontwikkelingen om op internationaal niveau tot een uitwisselingsstandaard te komen voor digitale audioboeken in de distributieketen. Zodra zo’n standaard geratificeerd is zal deze ook door Luisterhuis ondersteund worden. Informatie daarover zal dan in een nieuwe versie van deze handleiding verwerkt worden. |
Bij de Luisterhuis bestandsnamen draait het om een strikte opbouw van de bestandsnaam van elke mp3-track. Deze opbouw is cruciaal voor een foutloze verwerking door Luisterhuis en de afnemers.
Bij het verwerken van de masterfiles spelen de bestandsnamen om meerdere redenen een belangrijke rol:
- De bestandsnamen worden gebruikt voor een automatische controle op compleetheid. Een ontbrekende audiotrack kan direct worden gesignaleerd, waardoor er geen incomplete audioboeken naar de afnemers gaan.
- De Luisterhuis bestandsnamen helpen bij het voorkomen van menselijke fouten in de keten tussen studio – uitgever – distributeur – afnemer - consument.
- De bestandsnamen worden door Luisterhuis gebruikt als basis voor een ToC-database (table of contents) met een inhoudsopgave en hoofdstuknamen. Deze informatie kan worden doorgegeven aan afnemers die deze kunnen gebruiken in hun eigen apps en systemen.
- De bestandsnamen worden gebruikt bij de levering van mp3-bestanden aan consumenten. De structuur is zo opgezet dat alle mp3-bestanden van één audioboek automatisch correct sorteren in een map. De bestandsnamen zijn bovendien informatief en herkenbaar voor menselijke gebruikers.
De bestandsnaamgeving
De bestandsnaam van elke track moet deze structuur volgen:
| Code Block | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Auteurs - Titel (Tracknummer-TotaalAantalTracks) Tracknaam.mp3 |
| Expand | ||
|---|---|---|
| ||
 |
Toelichting op de bestandsnamen
| Code Block | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Dan Brown - Oorsprong (001-047) Inleiding.mp3 |
Opbouw: | |||||||||
Deel van bestandsnaam | Voorbeeld | Opmerking | |||||||
Auteur | Dan Brown | Primaire auteur, voornaam achternaam. Bij meer auteurs max 4, gescheiden door , | |||||||
Spatie | Scheidingsteken | ||||||||
Minteken | - | Scheidingsteken | |||||||
Spatie | Scheidingsteken | ||||||||
Titel van het audioboek | Oorsprong | Eventuele verkorte titel | |||||||
Spatie | Scheidingsteken | ||||||||
Haakje openen | ( | ||||||||
Tracknummer | 001 | Altijd 3 cijfers, min 001, max 999 | |||||||
Minteken | - | Scheidingsteken | |||||||
Totaal aantal tracks | 047 | Altijd 3 cijfers, max 999 | |||||||
Haakje sluiten | ) | ||||||||
Spatie | Scheidingsteken | ||||||||
Tracknaam | Inleiding | Tracknaam bevat gewoonlijk hoofdstuknummer en/of hoofdstuknaam uit de papieren uitgave. Deze wordt deze ook in de audio uitgesproken. Mag nooit leeg zijn! Zie ook uitleg hieronder.
| |||||||
Extensie | .mp3 | Altijd in onderkast | |||||||
Varianten
Nog enkele voorbeelden van de meest voorkomende varianten. De keuze wordt met name bepaald door wat er in audio hoorbaar is bij de start van een track, zodat de gebruiker op zijn display ziet wat hij hoort, en een app met inhoudsopgave net zo werkt als bij een (e)boek.
Jeanine de Schrijver – Audioredactie (004-009) Hoofdstuk 3.mp3 | Dit komt het meeste voor in de audio: een track begint met het woord ‘Hoofdstuk’ en een volgnummer. | |||||
Jeanine de Schrijver - Audioredactie (004-009) Hoofdstuk 3 Markers.mp3 | Dit komt ook vaak voor: het hoofdstuk heeft een nummer én een titel. | |||||
Jeanine de Schrijver - Audioredactie (004-009) 3 Markers.mp3 | Idem, maar het woord Hoofdstuk wordt niet uitgesproken | |||||
Jeanine de Schrijver - Audioredactie (004-009) 3.mp3 | Als er een getal wordt uitgesproken, bv ‘3’ en vervolgens het verhaal begint, dan is dat getal voldoende. | |||||
Jeanine de Schrijver - Audioredactie (004-009) Markers.mp3 | Dit kan ook: een hoofdstuk heeft geen volgnummer maar alleen een titel. | |||||
Jeanine de Schrijver - Audioredactie (004-009) Deel 2 Hoofdstuk 3.mp3 | Als er verschillende delen zijn, vermeld dan de deeltitel voor de hoofdstuktitel. Die dat alleen als er een nieuw deel begint. | |||||
Jeanine de Schrijver - Audioredactie (004-009) Toen de producer.mp3 | Als er helemaal geen nummering en titel is, neem dan de eerste drie woorden van de tekst. | |||||
| ||||||
Metadata
Het belang van goede en uitgebreide metadata
Metadata beschrijft het audioboek visueel, commercieel en bibliografisch/inhoudelijk. De metadata van het audioboek bepaalt hoe de titel op internet, in een webwinkel of in een app gevonden en getoond wordt. Goede metadata is essentieel voor een goede vindbaarheid op internet en in zoeksystemen, maar ook voor een nauwkeurige presentatie van een audioboek op een website en in een app. Nauwkeurigheid bij het bepalen en de invoer van metadata is essentieel.
Net als de masterfiles van het audioboek moet de metadata aangeleverd worden als bestanden op de FTP-server van Luisterhuis. (Zie hiervoor ook Hoofdstuk 5 Levering aan Luisterhuis)
Cover
De cover van het audioboek moet als los beeldbestand worden aangeleverd.
| Gewenste formaat cover | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
Vierkant Staande beeldformaten worden nog wel ondersteund maar hebben een langere verwerkingstijd tot gevolg. Het contentteam maakt dan namelijk een vierkante afgeleide voor de afnemers die een vierkant beeld vereisen. | ||||||
Optimaal 3000x3000 pixels, minimaal 1024x1024 pixels Beelden in een lagere resolutie dan 1024x1024 worden afgewezen. | ||||||
jpg (RGB kleurenmodel, géén CMYK!) | ||||||
bestandsnaam [isbn].jpg (ISBN van het audioboek). | ||||||
| ||||||
Luistervoorbeeld
Bij elk audioboek behoort een luistervoorbeeld (fragment), van minimaal 30 seconden en maximaal 8 minuten. Het luistervoorbeeld moet dezelfde kwaliteit hebben als de master audio en worden aangeleverd als mp3-bestand.
| Info | ||
|---|---|---|
| ||
Bestandsnaam: fragment.mp3of[isbn].mp3 |
Commerciële/bibliografische metadata
De commerciële/bibliografische metadata omvat onder andere prijs, teksten, rubriekcodes etc. en moet worden aangeleverd door middel van een standaard Onix xml-bestand of een standaard spreadsheetbestand. Het gebruik van Onix wordt uitgelegd in een andere handleiding.
Deze handleiding gaat in op het gebruik van een Excel spreadsheet voor de metadata. Via het Luisterhuis-portal is een Excel spreadsheetsjabloon te downloaden dat als uitganspunt kan worden gebruikt voor het invullen en aanleveren van de commerciële/bibliografische metadata.
| Info | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Dit bestand heet metadatasjabloon.xlsx en kan elke keer opnieuw gebruikt worden en dan opgeslagen onder de naam [isbn].xlsx (ISBN van het audioboek). Het metadatasjabloon bevat ca. 27 velden waarvan de geel gemarkeerde velden in onderstaande afbeelding verplicht zijn, de overige kolommen kunnen optioneel ingevuld worden als er gegevens voor beschikbaar zijn. |
| Toelichting belangrijke metadata velden | |||
|---|---|---|---|
| ISBN | ISBN staat voor International Standard Book Code, een 13-cijferige EAN code die begint met 978. Elke uitvoering van een boek heeft een unieke ISBN. Een paperback heeft dus een ander ISBN dan een ebook en een audioboek. Een uniek ISBN is essentieel om het (audio)boek vindbaar te maken voor consumenten en verkoopbaar door retailers. Voor een digitaal audioboek moet een nieuwe ISBN worden aangevraagd bij Bureau ISBN. Specificeer Verschijningsvorm: ‘Audioboek : MP3 download’, gebruik de NUR van het (e)boek, (dus niet 076/077/078). Het ISBN mag niet hetzelfde ISBN zijn van een al bestaand product (boek, ebook, cd-audioboek). Vergeet niet de naam van de voorlezer(s) toe te voegen bij Betrokkenen. | ||
| NUR | NUR staat voor Nederlandstalige Uniforme Rubrieksindeling en is een driecijferige code die het onderwerp van een (luister)boek weergeeft. Gebruik de best passende NUR van het equivalente (e)boek en niet de audioboek-NUR’s 076/077/078. Bij twijfel check https://www.isbn.nl/uploads/images/NUR-lijst-versie-2011.pdf. | ||
| BISAC | BISAC staat voor Book Industry Standards and Communications en is - net als NUR - een code die het onderwerp van het boek weergeeft. BISAC is internationaal gestandaardiseerd. Bij twijfel check http://bisg.org/page/BISACEdition | ||
| |||
Waar is de metadata zichtbaar in Luisterhuis?
Van elk geregistreerd audioboek is in het Luisterhuis-portal de metadata in te zien. Klik in het portal op de pagina ‘Audioboeken’ op een individuele titel en kies dan ‘Prices’, ‘Metadata’, ‘Contributors’ of ‘Images’ om inzicht te krijgen in de vastgelegde gegevens:
Samenvatting
De metadata van een audioboek omvat:
Metadata | |
|---|---|
| Een coverbeeld | |
| Een voorbeeldfragment | |
| Een spreadsheet | |
In hoofdstuk 5 wordt uitgelegd hoe deze bestanden aan Luisterhuis geleverd moeten worden.
Levering aan Luisterhuis
De Luisterhuis FTP server
Voor het uploaden van alle bestanden (audio masterfiles, coverbeeld, voorbeeldfragment en metadata-spreadsheet of Onix xml-bestand) wordt de Luisterhuis FTP-server gebruikt. FTP laat zich goed automatiseren, maar het is net zo eenvoudig om handmatig bestanden op de FTP-server van Luisterhuis te zetten. Voor handmatige uploads wordt het gratis FTP-programma FileZilla geadviseerd. Meer info: https://filezilla-project.org/
| Expand | ||
|---|---|---|
| ||
Aanlevering per email via WeTransfer of Dropbox wordt in uitzonderingsgevallen ook ondersteund. In dat geval moeten bovengenoemde files (van 1 t/m 5) per audioboek gemaild worden aan content@luisterhuis.nl. Aangezien in dit geval het hele verwerkingsproces handmatig wordt uitgevoerd bij Luisterhuis zal de doorlooptijd hierdoor minimaal 5 werkdagen bedragen. |
Het adres van de FTP-server is ftp.luisterhuis.nl, het gebruikte protocol is SFTP (secure FTP). Er is een username en password nodig dat separaat is doorgegeven bij het afsluiten van de overeenkomst met Luisterhuis. Deze inloggegevens zijn ook op te vragen op de Contract-pagina van het Luisterhuis-portal.
Uploaden naar de FTP-server
Elk audioboek moet op de FTP-server worden gezet in een eigen map met als mapnaam het ISBN van de titel. De mapnaam mag geen spaties of streepjes bevatten, alleen de 13 cijfers van het ISBN. Er mogen in deze map geen submappen staan. Ook ZIP-bestanden worden niet ondersteund.
| In de [isbn] map komen dan: | Bestand | Opmerking | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | De mp3-files (met de technische specificaties en bestandsnamen conform onze richtlijnen), zie hoofdstuk 2 en 3 | 1 tot 999 .mp3-bestanden | Gebruikmakend van de bestandsnamen zoals beschreven in hoofdstuk 3 | |||||||
| 2. | Het coverbeeld ([isbn].jpg), zie hoofdstuk 4 | [isbn].jpg | Bv. 9789021416144.jpg | |||||||
| 3. | Het luistervoorbeeld/audiofragment (fragment.mp3 of [isbn].mp3), zie hoofdstuk 4 | fragment.mp3 of [isbn].mp3 | Bv. 9789021416144.mp3 | |||||||
| 4. | De metadata in een spreadsheet ([isbn].xlsx) of als Onix bestand ([isbn].xml), zie hoofdstuk 4 | [isbn].xml of [isbn].xlsx | Bv. 9789021416144.xml of 9789021416144.xlsx | |||||||
| 5. | Optioneel: De bronbestanden van de audio in andere formaten (bv wav). Deze bestanden worden door Luisterhuis gearchiveerd voor toekomstig gebruik. Deze bronbestanden moeten in dezelfde submap als de mp3-bestanden, dus niet in een eigen/aparte submap. | Bv 1 tot 999 .wav-bestanden | Met dezelfde naamgeving als de mp3-bestanden | |||||||
| ||||||||||
